ProRail en NS willen het spoor en haar stations verduurzamen. Er zijn al veel stappen gezet op het vlak van energiereductie en opwekking van duurzame energie. Maar hoe ziet het circulaire station eruit? En wat betekent dat eigenlijk? In dit essay, geschreven door Mieke Oostra, wordt onderzocht wat circulair denken en doen inhoudt. Er worden vier invalshoeken gepresenteerd en verschillende circulaire ontwerp-strategieën aangereikt. Civic voerde het ruimtelijk onderzoek uit en maakte schema’s en tekeningen.
De circulaire opgave
NS en ProRail beschikken over een prachtige ‘materialenbank’ van meer dan vierhonderd stations en 3434 kilometer spoor. Jaarlijks vinden in en rond alle stations vele verbouwingen en onderhoudswerkzaamheden plaats. De impact van circulair ontwerp is dus groot.
Hoeveelheid en typen stations
Op dit moment telt Nederland ruim vierhonderd stations. De circulaire kansen verschillen per type station. Bij kleine ‘openlucht’ stations liggen de kansen vooral in de inrichting van de openbare ruimte. Bij stations met een gebouw is de belangrijkste ‘materialenpost’ de gebouwschil. Hoe groter het station, hoe meer constructies voor sporenkappen en traverses een rol gaan spelen.
Casestudy Station Lelystad Centrum
Om concreet in kaart te brengen wat voor kansen stations bieden, hebben we Station Lelystad geanalyseerd. Door het station helemaal ‘uit elkaar te trekken’ wordt duidelijke uit welke ‘ lagen van Steward Brand’ een station bestaat, hoeveel materiaal er in iedere laag zit, hoe de lagen zich tot elkaar verhouden en hoe de lagen zelf weer zijn opgebouwd uit kleine componenten en elementen. De kleuren in deze tekeningen komen overeen met de kleurcodering uit de lagentekening. Zo wordt in een oogopslag de potentie duidelijk.
