ITC UT Enschede

De faculteit Geo-Information Science and Earth Observation (ITC) is een uniek instituut. Uit de hele wereld komen studenten en onderzoekers naar Enschede om te onderzoeken hoe ze de wereld kunnen verduurzamen. De faculteit is voor hen een thuisadres, een ontmoetingsplek en een duurzaam symbool.

De faculteit wordt gehuisvest in het getransformeerde ‘Langezijds’; een voormalig laboratorium uit 1972. Langezijds heeft een extreme lengte (220m) en diepte (38m), een lage begane grond en een hoge verdieping. Dit maakt het karakteristiek, maar ook ongeschikt voor modern onderwijs. Het nieuwe ontwerp draait om het scheppen van ruimte en licht binnen deze randvoorwaarden. Niet door toe te voegen maar door weg te halen: Vier atria - uitgezaagd uit de constructie - zorgen voor groen, verse lucht en daglicht en maken het gebouw met één ingreep geschikt voor het nieuwe gebruik.

Het gebouw staat op landgoed Drienerlo. Een prachtige campus met vrijstaande gebouwen in het groen. Het ontwerp voor ITC verenigt architectuur en landschap. De atria verbinden binnen met buiten. Een van de atria vormt de nieuwe entree in het midden van het gebouw. Hier springt de gevel terug, het landschap plooit naar binnen, de bomen groeien er tot in het gebouw.

De atria vormen biotopen voor flora en fauna, dragen bij aan gezonde lucht en een stressvrije werkplek. De Hout-, Water- en Steentuin hebben ieder een eigen karakter. Het landschap is er royaal, de planten en bomen staan in meer dan een meter grond. De stabiele temperatuur van het atrium is ideaal voor de (sub)tropische beplanting. De V-vormige glazen daken verzamelen het regenwater dat zichtbaar de tuinen inloopt, waar het infiltreert en vastgehouden wordt voor de beregening van de planten.

De architectuur symboliseert de wereldwijde duurzame missie van ITC. ‘Architecture follows climate’. Het behoud van de ‘brutalistische' constructie vormt de grondslag. De hergebruikte zonwering op het zuiden voorkomt opwarming in de zomer. De installaties voor beide verdiepingen zijn gebundeld in één ‘luchtplenum’ in de verhoogde verdiepingsvloer. Hierdoor blijft het mooi oorspronkelijke plafond in het zicht en wordt de vrije hoogte van de begane grond maximaal benut, zonder extra kanalen. De verse lucht wordt met natuurlijke trek afgevoerd via de atria, die de groene longen van het gebouw vormen.

Universiteiten lijken steeds vaker op generieke kantoorgebouwen. Wit stucwerk, systeemplafonds; neutraliteit vormt het toverwoord. Het nieuwe ITC kent een specifiekere architectuur die de imperfecties van het bestaande gebouw omarmt. Het cassetteplafond en het beton- en staalcasco zijn zichtbaar, inclusief beschadigingen en gebruiksporen. Zaagsnedes laten zien waar ooit vloeren liepen, oude kolommen staan als begroeide ruïnes in de atria.

Wanden, trappen, gevels, de dakconstructie van de atria; alle nieuwe elementen staan op of hangen aan de bestaande constructie en fundering, waardoor veel materiaal wordt bespaard. De binnenpuien en plintgevel zijn van eikenhout, de verhoogde vloer van bamboe. De demontabele tussenwanden hebben een materiaaleigen bronzen kleur. De materialen zijn robuust, de details verfijnd, de kleuren materiaaleigen. Ruwbouw is afbouw, dat is het uitgangspunt.

Centraal in de organisatie van het gebouw staat het begrip ontmoeting; tussen de departementen, tussen de academici en tussen onderzoek en onderwijs. Daarom heeft het gebouw een ‘Sociaal Hart’ in de entreehal, waar iedereen elkaar tegenkomt en waar samen wordt gegeten.

De wetenschappelijke departementen zijn geclusterd rondom de atria, waardoor alle ruimtes in het gebouw zicht op groen hebben. Onderwijs, kantoren, labs en studieplekken wisselen elkaar af; docenten, studenten en onderzoekers ontmoeten elkaar in de binnentuinen. Beneden is er ruimte voor concentratie en kleinere ruimtes, boven liggen de grotere ruimtes en is er meer dynamiek.

De gevel varieert op oorspronkelijke architectuur met een betonnen begane grond en glazen verdieping. Houten kaders maken de nieuwe bestemming van het gebouw duidelijk. De verspringing van de verhoogde verdiepingsvloer bij de gevel is tegelijkertijd een zitrand met uitzicht over de campus. Het nieuwe gebouw geeft ITC’ers een duurzaam podium om te laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan.