Tolhuiskade residential building Amsterdam

Tolhuiskade is een woongebouw aan het Tolhuiskanaal, één van de drie hoofdkanalen van Buiksloterham; een industrieel werf- en havengebied in Amsterdam-Noord dat zich ontwikkelt tot gemengde woon- en werkomgeving. Het masterplan bouwt voort op de oorspronkelijke structuur van het gebied, met haar grote variëteit in bebouwing. Het plan brengt zelfbouwprojecten, sociale woningbouw en woon-werkunits in verschillende schaalgroottes bijeen tot een nieuw stuk stad. Woongebouw Tolhuiskade staat op de hoek van het deelproject Cityplot C, en bevat zeven appartementen van 110 m² en drie 185 m² meergeneratiewoningen/penthouses.

Bijzonder wonen in de haven
Het gebouw staat op de plaats waar het kanaal een knik maakt. Het gebouw vormt daardoor een herkenningspunt vanuit het water en de kade; een baken voor Cityplot. De knik in het kanaal zorgt ook voor een prachtig uitzicht in twee richtingen; tot aan Overhoeks aan de ene zijde, en over het IJ aan de andere. Daarom liggen de woonkamers en terrassen op de open hoeken van het gebouw, met schuin weglopende schuifpuien. De knik die de pui maakt, voorkomt geluidsoverlast vanaf het water en de haven, omdat de vorm de richting van dat geluid volgt. Zo ontstaat een stil terras op het zuidwesten en worden onaantrekkelijke en dure geluidloggia’s of -roosters voorkomen.

Woningen die mee kunnen veranderen
De woningen hebben een goede oriëntatie op het zonlicht: de slaapkamers liggen op het oosten, de brede woonkamers en balkons ontvangen zon in de middag en avond. Door de ruime basisbreedte van 7,5 meter voor de kleine woningen, en 15 meter voor de grote, zijn deze goed aan te passen aan veranderende woonwensen. Binnen 7,5 meter kunnen drie kamers naast elkaar bestaan, maar ze kunnen ook samengevoegd naar twee of één. De grotere woningen hebben de mogelijkheid om een deel van de woning te gebruiken als kangoeroewoning, kantoor of atelier met een eigen tweede voordeur.

Een nautisch baken
De architectuur sluit aan op de industriële sfeer en de nautische geschiedenis van het gebied. Een robuuste hoofdstructuur geeft het gebouw een uitstraling die past bij de haven. Op de plekken waar geen gevelopeningen zitten worden industriële stalen panelen toegepast. Het bijzondere dak vormt een uitzondering binnen Cityplot, passend bij de bakenfunctie van het gebouw. Het dak knikt naar beneden in twee richtingen en de middenkolommen zijn gedraaid, in lijn met de knik in het kanaal. Dankzij de open hoeken kijk je vanuit het gebouw het kanaal over en de kade op, wat het contact met de straat en de andere bewoners van de buurt vergroot.

Het gebouw wijst de weg
Het dak bevat een bijzonder kunstwerk, ontwikkeld in samenwerking met het bureau ‘Matters’, uit Parijs. Een dubbele vin loopt over het dak, van voor naar achteren. Deze verbergt de schoorsteenbuizen. Door zig-zag-vouwen in de beplating worden teksten zichtbaar, afhankelijk van de windrichting vanwaar je naar het gebouw kijkt. Van de ene kant lees je BAK, van de andere kant STUUR, de nautische begrippen voor de linker- en rechterkant van een schip. Vanuit de derde en vierde hoek lees je juist NOORD en ZUID. Het versterkt het gebouw als baken en richtingwijzer, passend bij het verleden van de plek.

Adaptief naar het klimaat en de omgeving
Het gebouw maakt gebruik van de natuurlijke elementen op de locatie, door de seizoenen heen. Zo draagt het groene vegetatiedak bij aan het vasthouden van regenwater, en is het gebouw aangesloten op het circulaire watersysteem van de buurt. Ook is het gebouw ontworpen op de stand van de zon. Om opwarming van de woning in de heetste momenten van de zomermaanden te beperken heeft de Zuidgevel geen ramen. De luifels van de balkons aan de Oost- en Westgevel beperken óók de opwarming in de zomer, maar laten de lagere winterzon juist wél binnen. Dit minimaliseert de behoefte aan aanvullende koelingsenergie vanuit de zonnepanelen op het dak.